فرش کاشان

احیانا ممکن است شما هم قصد خرید گبه و گلیم داشته باشید و از ویژگی‌ها و خصوصیات آن بی اطلاع باشید. حتی در نگاه اول شاید اصلاً تفاوتی میان گبه و گلیم مشاهده نکنید؛ پس با ما همراه شوید و خواندن این مقاله را از دست ندهید.

گبه چیست؟

 گبه یا قالیچه خرسک از انواع زیراندازهای جنس قالی است که در بافت گبه پود بیشتری به کار گرفته شده است و پرزهای بلند آن حدودا به یک سانتی متر هم می‌رسد که باعث نرمی و لطافت آن شده است. نرمی و لطافت گبه ها به شکلی است که وقتی روی آن راه می روید مانند این است که روی چمن پا گذاشته اید.

دلیل اینکه قالی فروشان گبه را به عنوان قالی به حساب نمی‌آورند، ضخامت و پرزهای بلند آن است، در واقع آن ها گبه را نوع جدیدی از فرش می‌شناسند.

خاستگاه اصلی فرش گبه

خاستگاه این فرش بیشتر در جنوب و جنوب غرب کشور است. بهترین بافنده های گبه ها مختص به عشایر قشقایی فارس هستند که این آثار هنری حتی ارزش بین‌المللی هم دارند. از دیگر مراکز مهم بافت گبه می‌توان از استان بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد نام برد.

گبه دستباف شیراز

نوع بافت گبه دستباف

اوایل بافنده ها بدون اینکه پشم گوسفندان را تغییر رنگ دهند، گبه های خود رنگ می بافند؛ که نتیجه آن، فقط گبه هایی با رنگ سفید، سیاه و خاکستری بود. ناگفته نماند این گبه‌ها در برابر رطوبت بسیار مقاوم عمل می‌کنند و تابش مستقیم نور خورشید روی آن منجر به تغییر رنگ آن نمی‌شد. به مرور زمان بافندگان با استفاده از رنگهای طبیعی و گیاهی پشم های رنگین تولید کردند؛ که باعث شد گبه ها، رنگ و لعاب بیشتری بگیرند و زیبایی آن ها صد چندان شود.

 جالب است بدانید بافنده گبه، هیچ نقشه و طرح جلوی روی خود ندارد و بر اساس حال دلش جلوی دار قالی روی گبه نقش می زند. همچنین  این طرح ها نشات گرفته از محیط زندگی بافنده است.

5 ویژگی مهم  گبه های ماشینی

 با پیدایش فرش ماشینی رفته رفته گبه های ماشینی پا به عرصه تولید گذاشتند و انصافاً استقبال قابل توجه ای به آن شد. در ادامه به بررسی ویژگی های گبه ماشینی پرداخته شده است.

1. الیاف به کار رفته در گبه ماشینی از جنس پلی استر و پلی پروپیلن است که این نوع الیاف در برابر گرما، سایش، شستشو و مواد شیمیایی دارای استحکام بالایی است.
2. تعداد شانه های گبه ماشینی شامل ۳۲۰، ۵۰۰ و ۷۰۰ شانه است و تراکم آن ها از ۷۰۰ تا ۲۱۰۰ متغیر است.
3. نخ پرز گبه های ماشینی بلند است که این ویژگی باعث ضخامت فرش، مقاومت و طول عمر بالای آن می شود.
4. تعداد رنگ های به کار رفته در گبه از ۶ تا ۸ رنگ متغیر است؛ که معمولاً با بالا رفتن شانه و تراکم فرش، تعداد رنگ ها نیز بیشتر می شود.
5. نقشه های گبه ماشینی بسیار متنوع و دارای طرح های اصیل ایرانی است. این گبه ها در طرح های مختلفی مانند خشتی، قشقایی، ایلاتی، راه راه، طرح حوض گبه، طرح گل گبه، طرح درهم و طرح کف ساده بافته می شود. به علت کیفیت و تنوع بالای طرح‌های گبه امکان استفاده در مکانهای مختلفی همچون آشپزخانه و اتاق خواب را نیز دارند.

 گلیم چیست؟

 نوعی بافت از جنس پشم حیوانات است که بیشتر در مناطقی که دامپروری رونق دارد، رایج است. همچنین مرغوب ترین آن ها، گلیم هایی است که با پشم مرینوس بافته شده اند که جزء نرم ترین پشم هاست و گرمای زیادی را در خود حفظ می‌کند.

 تفاوت عمده ای که گلیم با فرش دارد این است که گلیم متشکل از تار و پود است و مثل قالی و گبه، گره و پرز بلند ندارد. همچنین نقش و طرح های گلیم های سنتی حاکی از منطقه و فرهنگ آن مکانی است که گلیم در آنجا بافته شده است. گلیم ها از نقوش هندسی مختلف و رنگ‌های شاد و سرزنده تشکیل شده اند و معمولا به عنوان پوشش زمین، دیوار، رو انداز حیوانات و نوار چادر استفاده می شود.  

مقایسه گلیم و گبه

1. نوع بافت: گبه دارای پرز است اما شما روی گلیم پرزی نمی بینید.
2. اندازه: سایز گلیم ها معمولاً از گبه ها بزرگ تر است، اما به طور معمول اندازه هر دوی آنها زیر ۶ متر است.
3. جنس الیاف: جنس هر دوی این زیراندازها از پشم و کرک است اما نحوه بافت آنها با هم تفاوت نهایی را مشخص می کند.
4. نقش و نگار: طرح های گبه دستباف به طور کامل به صورت ذهنی صورت می گیرد، اما در نوع گلیم دستباف هم از روی نقشه و هم به صورت ذهنی بافته می‌شود.
5. رنگ: رنگ های استفاده شده روی گلیم متنوع تر از گبه است، در نتیجه شما شاهد کم بودن قیمت آن نسبت به گلیم خواهید بود. اما لازم به ذکر است که گبه ها و گلیم های ماشینی که از رنگ های مصنوعی استفاده می کنند، تنوع بیشتری نسبت به نمونه های دستباف و سنتی دارند.
6. وزن: گبه به علت داشتن پرز کلفت و بافت درشت سنگین است، اما گلیم بسیار سبک بوده و قابلیت جابجایی و شستشوی آسان دارد. همچنین به علت نداشتن پرز بلند به راحتی می‌توان روی آن جارو کشید.
7. تطبیق با انواع دکوراسیون: خوبی این زیر اندازها این است که می توان با هر سبک دکوراسیون آن را ست کرد.